मुंबईची जीवनरेखा: तानसा धरण
मुंबईला पाणीपुरवठा करणाऱ्या सर्वात जुन्या आणि महत्त्वाच्या धरणांपैकी एक असलेल्या तानसा धरणाची संपूर्ण माहिती देणारा हा परस्परसंवादी अहवाल आहे.
उंची
४१ मीटर
(सुमारे १३५ फूट)
लांबी
२८६५ मीटर
(सुमारे ९,४०० फूट)
वापरण्यायोग्य साठा
६.५२ TMC
(सुमारे १,८४,६०० दशलक्ष लिटर)
धरणाची आकडेवारी
या विभागात, आपण आलेखांच्या मदतीने धरणाच्या पाणी पातळीतील बदल आणि मुंबईच्या पाणीपुरवठ्यातील त्याचे योगदान पाहू शकता. हे आलेख धरणाच्या कार्याबद्दल सखोल माहिती देतात.
मासिक पाणी पातळी (अब्ज लिटर्समध्ये)
टीप: ही आकडेवारी प्रातिनिधिक असून पावसाळ्यातील आणि इतर महिन्यांतील पातळी दर्शवते.
मुंबई पाणीपुरवठ्यात धरणांचे योगदान
टीप: मुंबईला पाणीपुरवठा करणाऱ्या प्रमुख धरणांमधील तानसाचे योगदान.
ऐतिहासिक प्रवासाचा आढावा
तानसा धरणाचा इतिहास १०० वर्षांपेक्षा जुना आहे. या विभागात, आपण धरणाच्या बांधकामापासून ते आजपर्यंतच्या महत्त्वाच्या टप्प्यांचा आढावा घेऊ शकता. हा ऐतिहासिक प्रवास धरणाचे महत्त्व अधोरेखित करतो.
१८९२
तानसा धरणाच्या बांधकामाची सुरुवात झाली. हे मुंबईच्या वाढत्या लोकसंख्येला पाणीपुरवठा करण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल होते.
१९२५
धरणाची उंची वाढवून त्याची क्षमता वाढवण्यात आली. यामुळे मुंबईला अधिक स्थिर पाणीपुरवठा करणे शक्य झाले.
१९५६
धरणाची पुन्हा एकदा उंची वाढवण्यात आली, ज्यामुळे त्याची पाणी साठवण क्षमता सध्याच्या पातळीवर पोहोचली.
आजपर्यंत
तानसा धरण आजही मुंबईच्या पाणीपुरवठा प्रणालीचा एक अविभाज्य भाग आहे आणि शहराच्या लाखो नागरिकांची तहान भागवते.
पाणीपुरवठा प्रणाली
धरणातून पाणी मुंबईपर्यंत कसे पोहोचते? ही एक गुंतागुंतीची प्रक्रिया आहे. खालील आकृती ही प्रक्रिया सोप्या पद्धतीने दर्शवते. प्रत्येक टप्प्यावर काय होते हे समजून घेण्यासाठी त्यावर होव्हर करा.
१. तानसा धरण
पावसाचे पाणी साठवले जाते.
२. जलशुद्धीकरण केंद्र
पाणी पिण्यायोग्य बनवले जाते.
३. मुख्य जलवाहिन्या
पाणी शहराकडे वाहून नेले जाते.
४. मुंबई शहर
घरोघरी पाणीपुरवठा होतो.
महत्व आणि आव्हाने
तानसा धरणाचे मुंबईसाठी असलेले महत्त्व अनमोल आहे, पण त्याचबरोबर काही आव्हानेही आहेत. हा विभाग या दोन्ही बाजूंचा आढावा घेतो, ज्यामुळे आपल्याला धरणाच्या सद्यस्थितीची आणि भविष्याची कल्पना येते.
महत्व
- मुंबईची जीवनरेखा: दररोज लाखो मुंबईकरांना पिण्याचे शुद्ध पाणी पुरवते.
- औद्योगिक वापर: मुंबई आणि आसपासच्या औद्योगिक वसाहतींना पाणीपुरवठा करते.
- पर्यावरणीय संतुलन: धरणाच्या सभोवतालचा परिसर तानसा वन्यजीव अभयारण्याचा भाग आहे, ज्यामुळे जैवविविधता टिकून राहते.
- ऐतिहासिक वारसा: हे धरण ब्रिटिशकालीन अभियांत्रिकीचा एक उत्कृष्ट नमुना आहे.
आव्हाने
- धरणाचे वय: धरण १०० वर्षांपेक्षा जुने असल्याने त्याच्या देखभालीचा आणि दुरुस्तीचा खर्च मोठा आहे.
- वाढती मागणी: मुंबईची लोकसंख्या सतत वाढत असल्याने पाण्याची मागणी आणि पुरवठा यात तफावत निर्माण होत आहे.
- गाळ साचणे: धरणात गाळ साचल्याने त्याची पाणी साठवण क्षमता हळूहळू कमी होत आहे.
- पावसावरील अवलंबित्व: पाणीपुरवठा पूर्णपणे मान्सूनच्या पावसावर अवलंबून असल्याने कमी पावसामुळे पाणीकपात करावी लागते.
No comments:
Post a Comment